Sądy własności intelektualnej – nowa instytucja w polskim porządku prawnym

Wraz z dniem 1 lipca 2020 r. do polskiego postępowania cywilnego wprowadzone zostało nowe postępowanie odrębne, dotyczące wyłącznie spraw z zakresu własności intelektualnej. Wskazane rozwiązanie jest rezultatem implementacji do naszego porządku prawnego dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej.

W nowych uregulowaniach ustawodawca postanowił określić, czym są sprawy własności intelektualnej oraz wskazać, sądy właściwe do rozpoznania tego typu spraw. Tym samym do polskiego porządku prawnego wprowadzona została nowa instytucja, w postaci tzw. sądów własności intelektualnej – wyspecjalizowanych sądów, a ściślej wydziałów wskazanych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości sądów okręgowych, powołanych do rozstrzygania tego rodzaju spraw. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 czerwca 2020 r. sprawy z zakresu własności intelektualnej przekazano do właściwości Sądów Okręgowych w Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Poznaniu oraz Warszawie.

Do kategorii spraw z zakresu własności intelektualnej ustawodawca zaliczył m.in.: sprawy o ochronę praw autorskich i pokrewnych, o ochronę praw własności przemysłowej, o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji, a także o ochronę dóbr osobistych np. w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług.

Wprowadzone rozwiązania dają podmiotom, których prawa zostały naruszone szereg uprawnień polegających m.in. na możliwości:

• zabezpieczenia środka dowodowego,
• wezwania do udzielenia informacji,
• skorzystania z roszczenia o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego.

Strona pozwana z kolei, wyposażona została w możliwość skorzystania z tzw. powództw szczególnych, a mianowicie powództwa wzajemnego pozwanego oraz powództwa o ustalenie, że podejmowane czy zamierzone przez powoda czynności, nie naruszają przysługujących pozwanemu praw bezwzględnych tj. patentu, prawa ochronnego, czy prawa z rejestracji.

Na mocy wskazanej wyżej nowelizacji, do kodeksu postępowania cywilnego dodany został także nowy art. 87² k.p.c., zgodnie z którym w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej strony muszą być obowiązkowo zastępowane przez adwokatów, radców prawnych lub rzeczników patentowych, chyba że wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20.000 zł. Ponadto, jeśli okoliczności sprawy, w tym stopień jej zawiłości nie uzasadniają obowiązkowego zastępstwa, sąd może zwolnić stronę z takiej konieczności.

Nie ulega jednak wątpliwości, że w wielu przypadkach stopień skomplikowania sprawy oraz konieczność dysponowania specjalistyczną wiedzą, będzie wymagał udziału fachowego pełnomocnika, nawet wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu nie będzie przekraczała ww. kwoty.

Stan prawny na 20.08.2020 r.